Deprem Gerçeği -5- Onarım ve Güçlendirmenin Önemi

Bu sefer; geçen ki yazımızın devamı olan “DEPREM ONARIM, GÜÇLENDİRMENİN ÖNEMİNİ ANLAMAK” hakkında olacaktır. Bahsetmiştim, bu konunun önemini anlamak için, çok kitap okumak, makale ve dergi karıştırmak gerektiği gibi, ilgili Üniversite ve Meslek odalarının düzenlediği meslek işi eğitim kurslarına katılmak gerekiyor; insan ondan sonra kendi fikrinin nasıl açıldığını ve görüşlerinin değiştiğini görüyor. Bir sınıf arkadaşım, bir sohbetimizde, güçlendirmeye çok inanmadığını söyledi, üzüldüm, izah etmeye çalıştım. Dedim ki: “ Şeker demekle ağız tatlanmaz, şekeri yiyen bilir ” yani bu Bilimsel çalışmalara katılmak ve uygulama yapmak gerekir. Bu şuna benzer: 15 yıl önce otomobilde, şehir içinde emniyet kemeri takma mecburiyeti yoktu, kemer takmaya zor alıştık, şimdi takıyoruz ve hayat kurtarıyor. Güçlendirmeye de, önce meslektaşlarımız ( Teknik elemanlar ) alışacak, inanacak, çevresine anlatacak, önce kendi bulundukları binaları güçlendirip örnek olacaklar, sonra halka yayılacak, bu da çok zaman alacak; Ancak, inşallah iş işten geçmemiş olur. Tünelin ucundaki ışığı görme meselesi gibi, ticarette böyledir, ışığı görüp yatırım yapar, kazanır, yol alır, göremeyen daha sonra mutlaka görür, ancak Pazar kapanmış olur, kaybeder. ALLAH KORUSUN, Depremin şakası yok, bu işin tahkiki de yok, ( yani binamızı ne kadar dayanıklı diye test edemiyoruz ) bir takım bilimsel veriler ışığında, bilgisayar yardımıyla bilimsel sonuçlar bulunabiliyor ve kanuni kabuller yapıyoruz. Bu nedenle, ezbere yapılan bir güçlendirme, mevcut binanın dengesini bozacağından, hiç yapmasan daha iyi olacak, bu bir otomobilin balans yapan tekerleğine rast gele kurşun ağırlık çakmak gibidir, yanlış kurşun çakarsan araç daha fazla titremeye sebep olacaktır. İşte binalarımız, depremde, tıpkı bir tekerlek gibi salınmakta ve dengede değilse, ağırlık merkezi, kütle merkezi bir birindeki uzakta ise, salının periyodu farklı olup, bina zarar görecek ve hatta yıkılacaktır. Deprem hep zayıf bina aramıyor. Sağlam binalarda da yıkılma ve hasar olabiliyor. Deprem bina da zayıf nokta arıyor ve depremde bina kendi kendini yıkıyor. Demek ki; BİNALARI GÜÇLENDİRİRKEN DENGESİNİ ve ESNEKLİĞİNİ bozmamasını hesaba katmak gerekiyor. Binanın sadece düşey yüklere göre taşımasını düşünmek artık tamamen yanlıştır. Bina sünek yani esnek olmalıdır. “ ESNEK BİNA İYİDİR.. ” Burada bir anımı anlatmadan geçemeyeceğim: Yıl 1999 12 Ağustos, yer Gaziosmanpaşa Belediye Başkanlığında, serbest mahalli Teknik Elemanlar ile, zamanın Teknik Başkan Yardımcısının nezdindeki toplantımızda, mevcut binaların ve yeni yapılan inşaatların tekniğe uygun olup olmadığını tartışıyorduk, arkadaşlar hep kontrol yetersizliğine konuyu getiriyorlardı, bende dedim ki, siz bunları bırakın, asıl bu işte bizzat emeği geçen, usta ve kalfaları eğitmenin yoluna bakalım. Biz projeleri ne kadar özenle çizip hesap edersek edelim, onu uygulayan usta önemini anlamasa, eksik yaparsa, asıl sorun oradadır dedim ve bazı meslektaşlarım bana güldü ve birazda hafif alayda ettiler. Ancak 40 – 50 kişiden 2 kişi idi böyle düşünen, diğer arkadaşlar bu kalfa, usta eğitimini mantıklı bulmuşlardı.Sayın Başkan Yardımcısı da konuyu not almıştı, 5 gün sonra ( 17 Ağustos 1999 ) birde ne görelim 7.4 şiddetinde bir deprem Marmara’yı sarstı, sonuç bildiğiniz gibi, Millette ve Belediyelerde bir panik, 10 – 15 gün sonra işler durulmaya başlandı ve Türkiye de ilk kez bir Belediye  ( Gaziosmanpaşa Belediyesi ) kurs açıp, usta ve çırakları eğitime aldı. Bu konuya basın ilgi gösterdi, uygulayıcı Başkan Yardımcısına, bu hususu sormuşlar, oda bir TV demecinde, bu uygulama fikrinin, serbest bir mühendis arkadaşa ait olduğunu ( yani bana ) belirtmiş isim vermemişti ve o uygulama o kadar çok ses getirdi ve başarılı oldu ki, bütün belediyeler hep aynı uygulamayı yaptılar, kurs verdiler. Bu kursların en çok biz teknik elemanlar faydasını gördük, çünkü artık inşaatlarda çok az anlatıp iş yaptırabiliyoruz, eskiden demirciye “ etriye sıklaştırmasından bahsetsek, azar işitirdik, şimdi ise bunları aştık, ince detaylarla uğraşıyoruz. Sonuç olarak, BİNALARI ya YIKIP YENİDEN YAPACAĞIZ veya GÜÇLENDİRECEĞİZ Bu işi yaparken de uzman Mühendise ve uygulayıcıları seçelim diyor Depremsiz Günler Dilerim.Mustafa DEMİRİnş. Müh.Uzman, Denetçi, Deprem Müşaviri