Eyüp'te Faciaya Davetiye!

İşte bina sakinlerinden Ertuğrul Kalender'in başvusurusuna, İTÜ'den Y.Doç.Dr. Beyza TAŞKIN'ın binaya verdiği rapor...      İstanbul İli, Eyüp İlçesi, Düğmeciler Mahallesi, Şifa Yokuşu Sokak, No:29’da bulunan Bahariye Sitesi-A8 Blok’taki bina tarafımızca 11 Mart 2011 tarihinde yerinde incelenmiştir.   Rapora konu olan ve yukarıdaki adreste inşa edilmiş olan binaya ait statik hesaplar ve betonarme projeler mevcut değildir. Ancak 1970 yılında inşasının başlamış olduğu gözönünde bulundurulduğunda, yapının 1968 tarihli deprem yönetmeliği esaslarınca boyutlandırıldığı tahmin edilmektedir. Bu rapor, binada oluşmuş olan çatlakların değerlendirilmesini ve tarafımıza teslim edilen binaya ait mimari projeler üzerinden yapılan kontrolleri kapsamaktadır.   Bu binada şu an için yaşam devam ediyor...    I- Yapı Genel Bilgileri􀂾 Binanın Kat Sayısı : 3 Bodrum + Zemin + 2 Normal Kat􀂾 Binanın Türü : Betonarme çerçeve􀂾 Döşeme Türü : Kirişlere mesnetli plak döşeme􀂾 Yapı Malzemeleri : S220 betonarme çeliği / Beton belirsiz􀂾 İç / Dış Duvar Tipi : Boşluktu tuğla􀂾 Binanın Konumu : Bağımsız bina􀂾 Temel Tipi : Belirsiz􀂾 Zemin Sınıfı* : Z3􀂾 Proje Tescil Tarihi : Belirsiz􀂾 Kullanım Amacı : Konut Araştırma konusu olan toplam 6 katlı betonarme konut yapısı 3. bodrum kat dikkate alındığında yaklaşık 32.80m×12.00m oturum alanına üzerinde teşkil edilmiş ve küçük girinti ve çıkıntılar ihmal edildiğinde hemen hemen dikdörtgen plana sahip bir binadır. Binanın ön ve arka cephelerinde 80cm∼150cm uzunluğunda konsollar teşkil edilerek kat alanları büyütülmüş ve ayrıca hem ön, hem de arka cephe üzerinde açık balkonlar düzenlenmiştir. Tarafımıza teslim edilen mimari projesine göre binada kat yükseklikleri her üç bodrum kat için 270cm; zemin ve normal katlar içinse 280cm dir. Bahariye Sitesi, A8 Blok’un Şifa Yokuşu Sokak’a paralel olan cephesi oldukça uzunolduğundan iki adet bina girişi düzenlenmiş olup, yapı içerisinde iki adet betonarme merdiven sistemi mevcuttur. Binadaki döşemeler kirişlere mesnetli plaklar ile teşkil edilmiş olup, döşemekalınlıkları hf=10cm dir. Betonarme kiriş boyutları ise 15/50∼15/70 cm/cm arasında değişmektedir. Yapının düşey taşıyıcı sistemini oluşturan betonarme kolonlar, plan içerisinde rijit doğrultuları bakımından farklı yönlerde inşa edilmiş olup, üst katlara çıkıldıkça kolon enkesit boyutları küçülmektedir. Binada düzenli bir çerçeve sistem teşkil edilememiş olup, dikkate değer ölçüde dolaylı mesnetlenme söz konusudur. Binaya ait statik/betonarme hesaplar ile betonarme proje çizimleri mevcut değildir. Bu nedenle gerek yapı malzemeleri kaliteleri, gerekse betonarme elemanlara ait donatı düzeni bilinmemektedir. Ayrıca yapının temel sistemi ve yerel zemin koşulları hakkında da herhangi bir bilgi  bulunmamaktadır. Ancak aşağıdaki İstanbul Jeoloji Haritasından yola çıkıldığında yapının inşa edildiği bölge için yerel zeminin Z2∼Z3 sınıfında olabileceği kestirilmektedir. İncelemeye konu olan binanın inşa tarihinin 1970 yılı civarı olduğu ifade edilmiş olup, bu durumda tasarımda 1968 tarihli deprem yönetmeliği kurallarının uygulandığı tahmin edilmektedir. Bilindiği üzere deprem yönetmelikleri binanın inşa tarihinden sonra sırasıyla 1975, 1998 ve 2007 yıllarında güncellenmiş olup, günümüzde yürürlükte olan yönetmelik esaslarınca yapının bulunduğu yöre 2. derece deprem bölgesi olarak tanımlanmaktadır.   Duvarlarda çatlaklar belirgin hale gelmiş... II- Binada Yapılan İncelemeye Ait Bulgular11 Mart 2011 tarihinde bina tarafımızca yerinde incelenmiştir. Yerinde yapılan ölçüm ve gözlemler ile rastgele seçilen betonarme kolon ve kirişlere ait donatılar, bina genelinde hâlihazırda çatlakların oluşmuş olduğu elemanlar ve hasara ait değerlendirmeler yapılmıştır. Özet olarak yapının tüm katlarındaki taşıyıcı sistem elemanlarına ait donatılarda yoğun düzeyli korozyon oluşumu tespit edilmiştir. Yapılan ölçümler sırasında binanın mimari projesine uygun olarak inşa edildiği vekolon doğrultularının mimari projede gösterildiği biçimde teşkil edildiği anlaşılmıştır. A8 Blok’un 3. bodrum katında yapılan incelemeler sırasında hem dış cephe üzerindeki, hem de iç hacimlerdeki betonarme kolon ve kirişlerin tamamında oldukça yoğun düzeyli donatı korozyonu izlenmiş olup, çatlak genişlikleri santimetreler mertebesindedir. Bu katın tavan döşemesinde özellikle dış hava koşullarına açık balkon altlarında aşırı donatı korozyonuna bağlı yer yer sıva ve pas payı atması sözkonusudur. Yapılan ölçümler sonucunda kiriş donatılarının φ10 çapına düştüğü tespit edilmiştir. Kolonlarda yapılan ölçümlere göre bu kat kolonlarında genel olarak kısa kenara paralel olarak yerleştirilen toplam 6 adet boyuna donatı olduğu ve bu donatılara ait çapların φ14 mm’ye kadar inceldiği gözlenmiştir. Kolon ve kirişlerde sargı bölgesi düzenlenmemiş olup, etriye aralıkları 20∼30cm arasında değişmektedir. Aşağıdaki Fotoğraf 2, 3. bodrum kat elemanlarından bazılarına ait hasar durumunu göstermekte olup, diğer önemli bir husus bu katta yer alan iki adet kirişin birleştikleri düğüm noktasının altına çelik bir kolon ve kolon altına tekil temelin ilave edilmişolmasıdır. Bu kısmi takviyeye ait herhangi bir mühendislik hesabı tarafımızca görülmemiştir. Binanın 3. bodrum katında gözlemlenen korozyon hasarları. Binanın 2. ve 1. bodrum katlarında yer alan dairelerden “site içi yol” isimli sokak cephesine paralel cephesi üzerindeki 1-1 ekseni kolonlarında ve kirişlerinde yoğun düzeyli donatı korozyonu olduğu tespit edilmiştir. Özellikle 3∼FG eksenleri arasında teşkil edilen 15/60 cm/cm boyutlarındaki basit kirişte (her iki ucu da diğer doğrultulardaki kirişlere mesnetlenmiş kiriş) donatı korozyonu ve sehimnedenleriyle düşey yerdeğiştirmeler meydana gelmiş, bu kirişin altında bulunan bölme duvarında F aksına yakın bölgede düzlem dışı hareket başlamıştır. Donatılardaki korozyon düzeyinin belirlenmesi amacıyla, sağdaki kolonun pas payı tarafımızca kaldırılmış ve boyuna donatı çaplarının φ15 değerine düştüğü belirlenmiştir. Aynı fotoğraf grubunun alt-sağ tarafında gösterilen boyuna donatıları, sadece bir adet donatı çubuğunu göstermekte olup, her iki yandaki izler korozyon nedeni ile betona yapışarak dökülen donatı parçalarıdır. Kumpas ile yapılan ölçüm sonucunda bu kolonun orijinal donatısının φ18∼20 olduğu tahmin edilmiştir.Bahsi geçen kolonun enine donatısı φ6mm kalınlığında ölçülmüş olup, etriye aralıkları ortalama 40cm civarındadır. Kolonda etriye sıkılaştırılma bölgesi bulunmamaktadır.Binanın 1. normal katına çıkıldığında dahi kolon ve kirişlerin donatılarındaki yoğun düzeyli korozyona bağlı çatlakların olduğu belirlenmiştir, (Fotoğraf 6). Bu kattaki kolon enkesit boyutları neredeyse duvar içerisinde kalacak düzeyde küçülmekte olup,bazı kolonlarda 15cm×20cm enkesit boyutları ölçülmüştür. Bazı yerlerde kolon demirleri ortaya çıkmış durumda... III- Genel Değerlendirme ve Sonuçİstanbul İli, Eyüp İlçesi, Düğmeciler Mahallesi, Şifa Yokuşu Sokak, No:29’da bulunan Bahariye Sitesi, A8 Blok binasının 1970 olan inşa tarihi dikkate alındığında, 1968tarihli deprem yönetmeliği esaslarına göre tasarlandığı tahmin edilmektedir. Yerinde yapılan inceleme ve ölçümler sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır:   􀂃 Bina mimari projesine uygun olarak inşa edilmiştir. Ancak statik/betonarme hesaplar ile betonarme proje çizimleri mevcut olmadığından gerek yapı malzemelerine ait kaliteler, gerekse betonarme elemanlara ait donatı düzeni bilinmemektedir.   􀂃 Yapının tüm katlarında taşıyıcı sistem elemanlarına ait boyuna ve eninedonatılarda yoğun düzeyli korozyon tespit edilmiştir. Bazı elemanların pas payları kaldırılarak donatıların çapları ölçülmüş, donatı enkesit kayıplarının muhtemelen %75 civarında olduğu anlaşılmıştır.   􀂃 Yine pas payı kaldırılmak suretiyle incelenen döşeme, kiriş ve kolonlarda beton kalitesinin gözle görülür düzeyde düşük olduğu ve imalat sırasında kullanılan kumun elenmeden beton karışımına dâhil edildiği görülmüştür.   􀂃 Binanın en alt bodrum katında sonradan çelik elemanlar ile teşkil edilen bir adet kolon bulunmaktadır. Korozyonun önemli düzeyde yoğun olması, gözlemlenen çatlakların yer yer santimetreleri bulması ve beton kalitesinin gözle görülür düzeyde düşük olmasıdolayısıyla incelemeye konu olan binanın en kısa sürede yatay deprem yüklerini güvenle taşıyacak betonarme perdeler ile güçlendirilmesi yerinde olacaktır. Ayrıca korozyon hasarı olan tüm kolonların mantolanması gereklidir. Ancak bu imalat sırasında binanın boşaltılması gerekecek olup, binanın yaşı da gözönündebulundurulduğunda can ve mal güvenliği açılarından, yıkılarak yerine yenisinin yapılması tavsiye edilmektedir. Durum bilgilerinize saygılarımla sunulur.Y.Doç.Dr. Beyza TAŞKINMart, 2011İTÜ İNŞAAT FAKÜLTESİ DEKANLIĞI Bina sakinlerinden Hasan Kulaksız, Gophaber'e yaptığı açıklamada "Bu binalarda 1500 kişi yaşamaktadır. Bu insanlar nereye gidecek. Binayı boşaltmak, mühürlemek çözüm değil. Devletimiz ve belediyemiz binaların yeniden yapılması konusunda bize yardım etmeli" dedi.